De Propheet verweckende hemselven tot den lof Godes, doet een treffelick verhael van des Heeren groote macht, hoogheyt, ende wijsheyt, blijckende soo aen de scheppinge, als aen de regeeringe, ende gestadige onderhoudinge aller dingen, beloovende dat hy deselve sal roemen al sijn leven, vervloeckende de ondanckbaerheyt der godtloosen.
1
Psalmen 104:1
Psalm 103.1. ende 146.1.
LOoft den HEERE mijne ziele: O HEERE mijn Godt, ghy zijt seer groot, ghy zijt bekleet met majesteyt ende heerlickheyt.
2
Psalmen 104:2
Ofte, hy bekleet , of, omhanght , ofte, bewindt sich . Siet de aenteeckeninge Iob 40. op ver s 5.
Hy bedeckt sich met het licht, als met een kleet:
Psalmen 104:2
Genes. 1.6. Iob 26.7.
hy reckt den hemel uyt als een gordijne.
3 Die
Psalmen 104:3
Hier by worden verstaen de verscheydene contreijen die in de lucht, ofte in het uytspansel zijn, alwaer oock de wolcken gelijck als hangende blijven, als ver s 13.
sijne opperzalen soldert
Psalmen 104:3
Ofte, met de wateren : Verstaet die wateren, die boven in de wolcken zijn, Genes. 1.7. Siet Iob 26.8.
in de wateren:
Psalmen 104:3
Hebr. die de wolcken sijnen wagen stelt .
die van de wolcken sijnen wagen maeckt:
Psalmen 104:3
Dat is, op den wint, die snellick voort vlieght, als of hy vleugelen hadde. Siet Iesa. 19.1.
Psalmen 104:3
Psalm Iob 18.11. Iesa. 19.1. Apoc. 14.14.
die op de vleugelen des wints wandelt.
4
Psalmen 104:4
Hebr. 1.7.
Hy
Psalmen 104:4
D. hy maeckt ende gebruyckt de Engelen als boden, om allerley saken te verrichten.
maeckt sijne Engelen
Psalmen 104:4
D’Apostel Hebr. cap. 1. ver s 7. op dese spreucke siende, besluyt dat de Engelen schepselen, ende dienstbare geesten zijn: ofte winden , by dewelcke de Engelen in snelligheyt mogen vergeleken worden.
geesten: sijne dienaers
Psalmen 104:4
Dat is, hy geeft haer groote sterckte om sijne oordeelen uyt te richten, alsoo dat sy voort varen ende doordringen als vyer. Hier van worden de Engelen Seraphim genoemt, Iesa. 6.2. ’t welck beteeckent brandende . Siet 2.Reg. 2. ver s 11. ende 6.17.
tot een vlammende vyer.
5 Hy
Psalmen 104:5
De Propheet wil hier seggen, dat het aerdtrijck soo vaste van den Heere gegrondet zy, als of het op eenen vasten ende stercken bodem, fondament, ofte steunsel stonde. Siet de aenteeckeninge Psalm 24. op ver s 2. ende Iob 26. op ver s 7.
Psalmen 104:5
Iob 26.7. ende Iob 38.4, Iob 5, Iob 6. Psalm Iob 24.2. ende Iob 78.69.
heeft de aerde gegront op hare grontvesten: sy en sal nimmermeer noch eeuwelick niet wanckelen.
6 Ghy hadtse
Psalmen 104:6
Dat is, met de diepe ende grondeloose wateren, die Godt op den eersten dagh geschapen heeft, Genes. 1.2.
met den afgront als een kleet
Psalmen 104:6
Te weten, van den beginne der scheppinge tot aen den derden dagh, in welcken eerst het aerdtrijck drooge geworden is, Genes. 1.9, 10. De wateren hebben oock het aerdtrijck ten tijde des Suntvloets overdeckt, Genes. 7.19.
overdeckt: de wateren stonden boven de bergen.
7
Psalmen 104:7
Het schijnt dat hier door het schelden Godes moeten verstaen worden de stercke winden ende tempeesten. siet Psalm 18.16. And. van u schelden , Dat is, van u ernstigh bevel. Siet Iob 26. op ver s 12.
Van u schelden vloden sy, sy haesteden haer wech
Psalmen 104:7
Dat is, van uwe groote ende krachtige stemme, die als eenen donder is.
voor de stemme uwes donders:
8 De
Psalmen 104:8
Ofte, sy (te weten, de wateren) resen op de bergen, ende daelden door de valleijen, na de plaetse die ghy hen [Te weten, den wateren] gegrondet hadt .
bergen resen op, de dalen daelden,
Psalmen 104:8
D. in de leeghten der aerde, Genes. 1.9, 10. Iob 38.10, 11.
ter plaetse die ghy voor hen gegrondet hadt.
9 Ghy hebt een pale gestelt, die
Psalmen 104:9
Te weten, de wateren. Vergelijckt met de woorden des texts Iob 26.10. ende cap. 38. vers en 8, 10, 11. Psalm 148.6. Ierem. 5.22.
sy niet overgaen en sullen:
Psalmen 104:9
Te weten, ’t en zy, Heere, dat ghy het haer gebiedt, als in den Suntvloet geschiet is. Hebr. sy en sullen niet weder keeren om de aerde te bedecken , ofte, bedeckende de aerde .
sy en sullen de aerde niet weder bedecken.
10 Die de
Psalmen 104:10
Verst. hier door de fonteynen , de rivieren, ende de beken die haren oorspronck uyt de fonteynen nemen, als te sien is uyt de naestvolgende woorden.
fonteynen uytsendt door de dalen, datse tusschen de geberghten henen
Psalmen 104:10
D. loopen. Alsoo oock Psalm 105.41.
wandelen.
11 Sy drencken al het gedierte des velts: de woudt-ezels
Psalmen 104:11
Te weten, met de wateren der fonteynen ende rivieren. And. sy lesschender haren dorst mede .
brekender haren dorst [mede .]
12 By deselve woont
Psalmen 104:12
Dat is, de vogelen, die in den hemel, dat is, in de lucht, vliegen.
het gevogelte des hemels, een stemme gevende van tusschen de tacken.
13 Hy
Psalmen 104:13
D. hy bevochtightse, Te weten, met het regenwater.
drenckt de bergen
Psalmen 104:13
Dat is, uyt de wolcken, als ver s 3.
uyt sijne opperzalen: de
Psalmen 104:13
Als of hy seyde, Het aerdtrijck wort met den regen sijnen dorst gebluscht, na dat het lange dorst geleden heeft.
aerde wort verzadight
Psalmen 104:13
Dat is, van den regen, den welcken Godt alleene geeft, Ierem. cap. 10. ver s 13. ende cap. 14. ver s 22. Ofte, van den regen, die uyt uwe wercken, O Heere, D. uyt de wolcken, gelijck als een vrucht voort komt. Van den regen wascht het koorn ende gras, item, alle kruyden ende boomvruchten. Vergelijckt hier mede Iob cap. 38. vers en 26, 27, 28. Deuter. cap. 11. vers en 14, 15.
van de vrucht uwer wercken.
14 Hy doet
Psalmen 104:14
Siet de aenteeckeninge 1.Reg. cap. 18. ver s 5.
het gras uytspruyten voor de beesten, ende
Psalmen 104:14
Te weten, allerley kruyt, tot spijse, ende tot medicjine.
het kruyt tot dienst des menschen, doende
Psalmen 104:14
Te weten, het koorn, daer ’t broot van gemaeckt wort, als Iob 28.5. Eccles. 11.1. Iesa. 28.28. ende 30.23. het woort broot beteeckent hier, als op vele andere plaetsen, allerley spijse.
’t broot uyt de aerde voort komen,
15 Ende
Psalmen 104:15
Te weten, doet hy voort komen. Den wijn , Dat is, den wijnstock, daer de druyven vol wijns aen wassen.
den wijn, die ’t herte des menschen
Psalmen 104:15
Siet Iudic. 9.9, 13. Psalm 23.5.
verheught, doende het aengesichte blincken
Psalmen 104:15
Het was eertijts seer gebruyckelick in het Ioodsche lant, dat de menschen haer lichaem, insonderheyt het hooft ende het aengesichte met olie bestreken, om het selve te verfrisschen, Psalm 23. ver s 5.
van olie: ende
Psalmen 104:15
Dat is, het koorn, daer men ’t broot van maeckt.
het broot, dat het herte des menschen
Psalmen 104:15
Of, ondersteunt, onderstutt . Siet 1.Reg. 13. op ver s 7.
sterckt.
16
Psalmen 104:16
Dat is, de seer hooge boomen. siet de aenteeckeninge boven Psalm 80. op ver s 11. ofte, die sonder menschen arbeyt, alleen door Godts regeeringe, worden opgebracht.
De boomen des HEEREN
Psalmen 104:16
Te weten, van den regen. Als of hy seyde, Hoe groot, ende hoe hooge dat de boomen zijn, soo krijgen sy voedsels of laefsels genoegh van den regen, om te groeijen ende te wassen.
worden verzadight,
Psalmen 104:16
Dese boomen wassen seer hooge ende groot, insonderheyt op den bergh Libanon.
de cederboomen van Libanon, die hy geplant heeft.
17 Alwaer
Psalmen 104:17
Siet Genes. 7. ver s 14. ende Levit. cap. 14. ver s 7.
de vogelkens nestelen: Des
Psalmen 104:17
Siet Lev. 11. op ver s 19.
oyevaers huys zijn
Psalmen 104:17
Siet 1.Reg. 5. ver s 8.
de denneboomen.
18 De hooge bergen zijn voor de steenbocken:
Psalmen 104:18
Te weten, de gaten en kloven die in ende tusschen de rotzachtige geberghten zijn.
De steenrotzen zijn een vertreck
Psalmen 104:18
Siet Prov. 30. ver sen 24, 26.
voor de konijnen.
19 Hy heeft de mane gemaeckt
Psalmen 104:19
Siet Genes. 1. ver s 14.
tot de gesette tijden: de sonne
Psalmen 104:19
Namel. waer, ende wanneer sy tot alle tijden des jaers sal onder gaen. Hebr. haren ingangh , Te weten, wanneer sy in hare slaepkamer sal gaen. siet Iob 38. ver s 12. Psalm 19. ver s 6.
weet haren ondergangh.
20 Ghy
Psalmen 104:20
Te weten, door den ondergangh der sonne.
beschickt de duysternisse, ende het wort nacht, in
Psalmen 104:20
T.w. nacht.
den welcken al het gedierte des woudts
Psalmen 104:20
Te weten, elck uyt sijn hol, ofte schuylplaetse.
uyttreedt,
21
Psalmen 104:21
Te weten, kruypen uyt hare holen.
Psalmen 104:21
Iob 39.1, Iob 2. Iesa. 31.4.
De jonge leeuwen,
Psalmen 104:21
Hy wil seggen, dat het briesschen der leeuwen is als haer gebedt, daer mede sy van Godt nootdruft des levens versoecken.
briesschende om eenen roof, ende om hare spijse van Godt te soecken.
22 De sonne opgaende,
Psalmen 104:22
T.w. na hare holen. Hebr. sy vergaderen sich .
maken sy sich wech, ende liggen neder in hare
Psalmen 104:22
Hebr. wooningen .
holen.
23 De mensche gaet [dan ] uyt tot sijn werck, ende na sijnen
Psalmen 104:23
Of, ackerwerck , of, lantbouwerije .
arbeyt tot den avont toe.
24
Psalmen 104:24
Of, hoe vele .
Hoe groot zijn uwe wercken, O HEERE? Ghy hebtse alle met wijsheyt gemaeckt, het aerdtrijck is vol van
Psalmen 104:24
Dat is, van rijckommen, die u eygentlick toebehooren.
uwe goederen.
25 Dese zee, die groot ende
Psalmen 104:25
Hebr. wijt aen beyden handen , Dat is, aen beyde zijnde breet ende ruym, als Genes. 34.21. Nehem. 7.4.
wijt van ruymte is; daer in is het wriemelende gedierte, ende dat sonder getal, kleyne gedierten met groote.
26 Daer wandelen de schepen, [ende ] de
Psalmen 104:26
Siet Psalm 74. ver s 14. dit zeemonster wort wijtluchtigh beschreven, Iob 40.20.
Leviathan, dien ghy geformeert hebt,
Psalmen 104:26
Even als de Behemoth , ende andere beesten op de bergen spelen, Iob cap. 40. ver s 15.
om daer inne te spelen.
27
Psalmen 104:27
Te weten, alle die dieren van dewelcke boven gesproken is.
Sy alle
Psalmen 104:27
Psalm 145. ver s Iesa. 15.
wachten op u, dat ghy [hen ]
Psalmen 104:27
Dat is, de spijse die ghy haer verordineert hebt.
hare spijse geeft
Psalmen 104:27
Dat is, ter bequamer tijt.
te sijner tijt.
28 Geeft ghyse hen, sy vergaderense: doet ghy uwe hant open, sy worden met
Psalmen 104:28
Siet Iob cap. 21. op ver s 13.
goet verzadight.
29
Psalmen 104:29
Dat is, als ghy hen uwen zegen ontreckt.
Psalmen 104:29
Psalm Iesa. 30.8.
Verberght ghy u aengesichte, sy worden verschrickt:
Psalmen 104:29
Hebr. vergadert ghy haren adem .
neemt ghy haren
Psalmen 104:29
Hebr. Geest .
adem wech,
Psalmen 104:29
Ofte, sy gaen uyt , ofte, sy geven den geest op , ofte, sy ademen uyt .
sy sterven, ende sy keeren weder
Psalmen 104:29
Dat is, tot het gene daer sy van gemaeckt zijn.
tot haren stof.
30 Sendt ghy
Psalmen 104:30
Verstaet dit van den Heyligen Geest, door den welcken aenvanckelick alle dingen geschapen zijn, nu noch onderhouden ende vernieuwt worden, als Iob 33. ver s 4. Psalm 33.6.
uwen Geest uyt, soo wordense geschapen, ende
Psalmen 104:30
Te weten, nieuwe schepselen voortbrengende in plaetse van de verstorvene ende verdorvene, Eccles. 1.4.
ghy vernieuwt het gelaet des aerdtrijcks.
31 De heerlickheyt des HEEREN zy tot in der eeuwigheyt: de HEERE
Psalmen 104:31
Dat is, dat hy een goet behagen in sijne wercken hebbe, om deselve te onderhouden, ende niet te verderven: hier van is het contrarie, dat de Heere geseyt wort berouw te hebben dat hy den mensche, ofte andere wercken geschapen heeft, ende deselve te willen verderven.
verblijde sich in sijne wercken.
32 Als hy de aerde aenschouwt, soo
Psalmen 104:32
Te weten, voor sijne groote heerlickheyt ende majesteyt. Siet Exod. 19.18.
beeft sy: als hy de bergen aenroert, soo
Psalmen 104:32
Dit is een teecken van schrick ende verveernisse, als Psalm 144. ver s 5.
roocken sy.
33
Psalmen 104:33
Psalm Iesa. 63.5. ende Iesa. 146.2.
Ick sal den HEERE singen in mijn leven: ick sal mijnen Godt psalmsingen, terwijle ick noch ben.
34
Psalmen 104:34
Ofte, mijne aendachtige reden .
Mijne overdenckinge van hem, sal soete zijn: ick sal my in den HEERE verblijden.
35
Psalmen 104:35
Anders, O dat de sondaers van der aerden verdaen wierden, et c. Te weten, die haer over geven tot sondigen, als Psalm 1. ver s 1. Ioan. cap. 9. ver s 31. ende ondanckbaer zijnde, den Heere niet en eeren in het gebruyck sijner schepselen, van dewelcke in desen Psalm, tot Godes lof, gesproken is.
De sondaers sullen van der aerde verdaen worden, ende de godtloose en sullen niet meer zijn. Looft den HEERE, mijn ziele:
Psalmen 104:35
Dat is, looft den Heere . Het Hebreeusch woort Halelujah , heeft de Christelicke Kercke van de Ioodsche Kercke behouden, dienende om malkanderen te verwecken tot lof Godes in de heylige vergaderingen. Siet Apoc. 19.1, 3.
Halelu-Iah.
